Circulair bouwen gaat niet over de toekomst, maar over nú!

“Het is heel makkelijk om circulariteit door te schuiven naar de volgende generatie," aldus Gert Jan Rozemeijer (directeur Adviesbureau Lüning). "Dan bouwen we nu een gebouw waarbij we claimen dat het ontzettend circulair is; bijvoorbeeld omdat we goed hebben nagedacht over hoe makkelijk de verbindingen los kunnen. Maar uiteindelijk moet over 30 jaar de volgende generatie weer invulling aan deze materialen geven. Als dán blijkt dat zij er eigenlijk niet zo heel veel mee kunnen, dan is deze gedachte van nu niks waard.."

“Het mooie aan het Emergis-project is dat we het bouwmateriaal van een donorgebouw daadwerkelijk hebben toegepast in een nieuw gebouw. Dat doen we dus niet pas over 30 jaar, maar gewoon nú!”

In dit artikel praten we je in grote lijnen bij over dit project en hoe dat houten donormateriaal werd verwerkt in Emergis, een kinder- en jeugdkliniek in het Zeeuwse Kloetinge. Meer in-depth informatie vind je in de gratis leerbundels onderaan in dit artikel.

De grenen kozijnen waren overigens in prima staat en konden in hun geheel worden hergebruikt ­- inclusief stalen kaders en horizontale stalen zonwering aan de bovenzijde. Zelfs het oorspronkelijke isolatieglas kon worden behouden.

De lagere U-waarde van het oude isolatieglas moest echter wel worden meegenomen in de EPC. Alleen door het met andere maatregelen te compenseren kon men de nieuwbouw op energieneutraal krijgen en label A halen voor het gerenoveerde deel.

En ondanks dat alle exemplaren moesten worden gecontroleerd en gesorteerd, waren de shingles redelijk eenvoudig te hergebruiken. Bij de oorspronkelijke montage waren zij namelijk geschroefd in plaats van genageld en daardoor eenvoudig te demonteren. Zelfs de originele schroeven konden worden hergebruikt! Een schoolvoorbeeld van circulair bouwen.

Circulair bouwen is weten wat je hebt..

Volgens Gert-Jan Rozemeijer was het hergebruik van het hout geen groot probleem. “Bij dit donorgebouw wisten we eigenlijk precies wat we hadden, in welke afmetingen en hoeveelheden.

We hebben alles gecontroleerd. En ondanks alle bevestigingsgaten die er in waren geboord was het constructief niet verzwakt. Bijkomend voordeel was dat we meer dan genoeg hadden. De aannemer kon dus ook nog eens selecteren.

Het mooiste is natuurlijk als je het donorhout een-op-een kunt gebruiken, maar soms moet je het combineren of iets nieuws toevoegen. Zo hebben we voor de overspanningen in de pmt-ruimtes stalen trekstangen toegevoegd.”

Adviesbureau Lüning is in samenwerking met ABT verantwoordelijk voor het constructief ontwerp, de hoofdberekeningen van de gehele draagconstructie en de detailberekeningen van de houtconstructie.

Benieuwd naar het volledige interview met Gert Jan Rozemijer over dit project?
Lees dan: Circulair bouwen gaat juist niet over gebaande paden

Te groene bouwmaterialen?!

Circulair bouwen en installaties blijkt best nog wel lastig. Kabelgoten en kanalen zijn redelijk makkelijk te hergebruiken, maar wat betreft de kabels en het schakelmateriaal is dat helaas (nog) niet mogelijk. Deze moesten dus allemaal nieuw worden aangeschaft. Net als het sanitair.

Dat laatste heeft men overigens wel overwogen te hergebruiken, maar met het oog op onderhoud en levensduur is daar toch niet voor gekozen. Daarbij waren de oude toiletpotten door het gebruik van hemelwater als spoelwater ietwat groen uitgeslagen.

Duurzaamheidsprincipes ook in interieur

Opvallende circulaire elementen in het interieur zijn de bureaus en de vloeren. De bureaubladen zijn gemaakt van de multiplex-deuren uit het RWS-kantoor. De vloer bestaat uit Interface luxe vinyltegels. Deze tegels zijn modulair en zijn niet verlijmd. Daardoor zijn deze in de toekomst eventueel weer uit te nemen en te hergebruiken. Zo wil Emergis de duurzaamheidsprincipes ook in haar interieur toepassen.

Circulair bouwen is vooral ook leren

Achteraf was de circulaire bouw van deze kliniek voor alle partijen toch wel een leertraject. Niet alleen qua materialen en uitvoering, maar ook qua regelgeving en certificering. Met name op dat laatste bleek het soms te schuren.

Zo is tegenwoordig – om een ‘groenfinanciering’ te verkrijgen  – een FSC-certificering op het donorhout verplicht. Toen het kantoor van Rijkswaterstaat echter werd gebouwd bestond deze nog helemaal niet. 

Wil je meer weten over dit soort bevindingen en de lessen die alle stakeholders gaandeweg leerden; lees dan onderstaande gratis leerbundels.