Duurzaam bouwen - de benchmark volgens Triodos

Toen de Triodos bank besloot een groot kantoor in een prachtig natuurgebied te bouwen, heeft dat waarschijnlijk een aantal wenkbrauwen laten fronsen. De bouwlocatie – een landgoed in Driebergen – verbindt ook nog eens twee grote natuurgebieden; de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijngebied.

Waarom zou een bank die bekend wil staan als ‘een van de duurzaamste banken ter wereld’ midden in een landschapspark nieuwbouw willen ontwikkelen? En dat terwijl zij beweert te willen bijdragen aan positieve maatschappelijke en ecologische veranderingen. Met de bouw van dit ‘duurzaam kantoor’ leek deze missie dan ook in één klap verloochend.

Maar niets is minder waar. Bij de ontwikkeling van dit kantoor wordt werkelijk alles in het werk gesteld om circulair en duurzaam bouwen waar te maken. Wij zijn er dan ook trots op van dit project deel uit te maken. Ons team verzorgde het ontwerp en de constructieberekeningen van alle toegepaste houtconstructies.

Afbeelding: hoofdkantoor triodos bank home

Is duurzaam bouwen in een landschapspark wel mogelijk?

Wat duurzaam bouwen echt betekent

Bij 'duurzaam bouwen' wordt vaak over het hoofd gezien dat het niet alleen maar gaat om het gebruik van milieuvriendelijke bouwmaterialen. Als je dit principe écht wilt toepassen, dan stroomt dit door de bloedvaten van het gehele project; van architectuur en landschapsontwikkeling tot de zorg voor de omgeving en de uitvoering op de bouwplaats zelf. Alles dient op dat duurzame doel gericht te zijn. Triodos levert met de bouw van dit kantoorpand dan ook een sublieme benchmark voor alle toekomstige duurzame bouwprojecten.

Afbeelding: duurzaam bouwen - bouwkavel - Triodos - Luning Ingenieurs 2

Nieuwbouw duurzaam kantoor in Landschapspark de Reehorst (foto: Arcadis Landschapsarchitectuur)

Duurzaam bouwen houdt rekening met plaatselijke ecologie

De bank wil met haar nieuwe duurzame kantoor een bijzondere (werk)omgeving creëren waar bodem, water en lucht schoon zijn en de natuur, cultuur en economie volledig in balans. Om dat te realiseren revitaliseert en optimaliseert Triodos het complete gebied waar het deel van gaat uitmaken; onder andere door het aanplanten van een grote hoeveelheid extra bomen en andere vegetatie. Ook zijn er concrete plannen om met de buren (congrescentrum Antropia) duurzaam energie op te wekken en water te zuiveren en te hergebruiken.

Bij de bouwstart moest er echter ruimte voor de kavel worden gemaakt. Dat hield dat in dat oude bomen die op de desbetreffende plek stonden, plaats moesten maken. Hierbij zijn deze zo veel mogelijk verplaatst en her-plant. Bomen waarbij dit niet kon en dus gekapt moesten worden, zijn allemaal gecompenseerd met nieuwe exemplaren. Daarnaast is er tussen de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijngebied een faunatunnel geplaatst om deze natuurgebieden nog beter met elkaar te verbinden. Hierdoor heeft het regionale wild vrije doortocht van het ene naar het andere natuurgebied.

Omdat de bouwlocatie midden in de zogenaamde Ecologische Hoofdstructuur van Nederland ligt, wordt getracht de locatie zelf en omringende natuur zo min mogelijk te belasten. Dat doet men door de bouwplaats zo klein mogelijk te houden en voorraden tot een minimum te beperken. Alle constructieonderdelen worden geprefabriceerd aangeleverd, om vervolgens op de bouwlocatie zelf in elkaar te worden gezet. Daardoor is er een relatief kleine bezetting op de bouwlocatie nodig, wat resulteert in veel minder lawaai van constructiewerkzaamheden, bouwmachines en zware voertuigen.

Afbeelding: duurzaam bouwen - plaatsing houten wand - Triodos - Luning ingenieurs

Duurzaam bouwen met prefab-elementen

Duurzaam bouwen is maatschappelijk verantwoord

Triodos vindt dat bij duurzaam bouwen ook een ander soort verantwoordelijkheid aan de orde is. Zo besloegen de oorspronkelijke nieuwbouwplannen ruim 20.000 m2! Het was namelijk de bedoeling om de complete Triodos-organisatie op Landgoed de Reehorst te huisvesten.

Toen echter duidelijk werd wat daar de negatieve gevolgen van zouden zijn – namelijk leegstand van honderden vierkante meters kantoorruimte – heeft men dit teruggeschroefd naar 12.500 m2. Het oorspronkelijke Triodos-pand blijft daarom dienstdoen en twee andere onderdelen worden ondergebracht bij station Driebergen.

Duurzaam bouwen is circulair

Natuurlijk gaat het bij duurzaam bouwen over het materiaal, maar ook over het hergebruik daarvan. In een circulaire economie worden oude bouwmaterialen of bouwdelen hoogwaardig hergebruikt in nieuwe bouwwerken. En niet zoals het nu vaak het geval is, als laagwaardig funderingsmateriaal onder (snel)wegen.

De uitdaging ligt dus niet alleen in milieuvriendelijk of minder materiaal te gebruiken, maar ook om dit materiaal aan het einde van de gebruiksduur zodanig te hergebruiken dat de oorspronkelijke grondstoffen optimaal worden benut.

Het nieuwe Triodos kantoor slaat ook hierin de maat. De gebouwkern bestaat volledig uit hout en is de grootste in ons land. Het is daarmee niet alleen zeer milieuvriendelijk, maar ook volledig remontabel: na de levensduur is de kern volledig te demonteren en opnieuw te gebruiken.

Afbeelding: duurzaam bouwen - montage houten kern - Triodos - luning ingenieurs

De complete gebouwkern is remontabel

Als een gebouw in aanmerking wil komen voor het BREEAM Outstanding certificaat dienen alle onderdelen en stappen van het bouwproces te worden vastgelegd. Maar op het Triodos-project gaat men nog een stuk verder. Alle materialen die in het gebouw worden gebruikt, zijn in 3D BIM gemodelleerd en ook nog eens vastgelegd in Madaster – een onlinebibliotheek van bouwmaterialen.

Het resultaat is dat er van het Triodos kantoor straks een compleet ‘materialenpaspoort’ bestaat met gedetailleerde informatie over de kwaliteit, de locatie, de financiële en de circulaire waarde van de materialen. Daarmee wordt toekomstig hergebruik een stuk eenvoudiger.

Afbeelding: duurzaam bouwen - opbouw houten kolom - Triodos - Luning Ingenieurs 2

Bovenaanzicht bouwplaats (foto: Arcadis Landschapsarchitectuur)

Duurzaam bouwen d.m.v. architectuur

Architectuur is meer dan bouwkunst; het is ook de manier waarop de gebruikers een gebouw beleven. Dat laatste geldt nog meer bij duurzaam bouwen. Ook de ruimtelijke belevenis van het gebouw t.o.v. haar omgeving is daarbij belangrijk.

Voor duurzaamheidsarchitect Thomas Rau vormden de reeds aanwezige eigenschappen van het landgoed dan ook de basis. Het nieuwe duurzame kantoorpand voegt daar in zijn optiek slechts een extra dimensie aan toe.

Het pand is geïnspireerd op de natuur en in compositie zodanig gevormd dat het gebouw en omringende natuur één harmonieus geheel vormen. De buitenruimte voorziet daarbij nadrukkelijk in een perfecte aansluiting op de omgeving.

Afbeelding: hoofdkantoor triodos bank met park

Maar ook van binnenuit, door de vorm van het gebouw en de transparante gevels, is er vanuit de verschillende delen van het gebouw uitzicht over de natuur rondom. Daardoor vormt het gebouw zowel voor de medewerkers als de bezoekers een inspirerende omgeving.

Overal bieden de transparante gevels de aanwezigen een comfortabele plek waardoor men zich echt ín het landgoed voelt. Daarnaast zorgen grote daklichten voor extra daglicht in het centrum van het pand. Dat alles draagt bij aan een zeer prettige omgeving.

Afbeelding: duurzaam bouwen - interieur - Triodos - Luning Ingenieurs

Binnenaanzicht ontvangstruimte met glazen gevels en houtconstructie

Bekijk de bouw van het Triodos-kantoor in time-laps